تامین مالی یکی از مولفه های مهم در توسعه اقتصادی است به طوریکه یکی از کارکردهای مهم در هر نظام مالی، انتقال سرمایه میان افراد دارای مازاد سرمایه و متقاضیان آن می باشد.
در حقیقت نظام مالی از طریق واسطه گری نهادهای مالی، به انتقال وجوه از قرض دهندگان یا سرمایه گذاران به قرض گیرندگان و استفاده کنندگان کمک می کند.
نهادهای مالی را می توان در انواع مختلفی تقسیم بندی کرد که نهادهای مالی سپرده پذیر و نهادهای مالی غیر سپرده پذیر یکی از این تقسم‌بندی ها می باشد.
نهادهای مالی سپرده پذیر چه کسانی هستند؟
- بانک های تجاری (عمده ترین)
- نهادهای پس انداز (saving institution)
- اتحادیه های اعتباری (credit union)
منظور از نهادهای غیر سپرده پذیر چیست؟
این نهادها وجوه را از منابعی غیر از حساب های سپرده، تأمین میکنند اما همچنان نقش عمده ای در واسطه گری مالی به عهده دارند.
مهم ترین نهادهای غیر سپرده پذیر شامل موارد زیر است:
- شرکتهای تأمین سرمایه؛
- صندوق های سرمایه گذاری مشترک؛
- شرکتهای اوراق بهادار؛
- شرکتهای بیمه؛
- صندوق های بازنشستگی؛
یکی از نهادهای مالی غیر سپرده پذیر که با واسطه گری از طریق مشارکت در انتقال سرمایه نقش دارند، صندوق های سرمایه گذاری خصوصی هستند که در ادامه به بررسی آن میپردازیم.
سرمایه گذاری خصوصی چرا و چگونه؟
در حالت کلی هر نوع سرمایه گذاری در قسمت سرمایه و نه سرمایه گذاری در قسمت بدهی شرکتی که در بازار سرمایه (بازار بورس اوراق بهادار) لیست نشده باشد، سرمایه گذاری خصوصی نامیده میشود.
درواقع شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری خصوصی با جمع آوری منابع سرمایه گذاران (کسانی که مازاد سرمایه دارند) به سرمایه گذاری در قسمت سرمایه مالکیت شرکت ها اقدام میکنند، لذا شرکت ها یا صندوق های سرمایه گذاری خصوصی بخشی از مالکیت شرکت مورد سرمایه گذاری (شرکت پرتفوی) را به دست می اورند و میتوانند اعمال حقوق مالکیت کنند.
عرضه سرمایه به منظور سرمایه گذاری در این نهاد مالی از سوی سرمایه گذاران مختلفی صورت میگیرد، بانک ها و شرکت ها نمونه هایی از این سرمایه گذاران هستند که برای دستیابی به منافع مالی و راهبردی در کسب و کار خود به این کار اقدام میکنند.
به طور خلاصه میتوان گفت که معمولاً شرکت های سرمایه گذاری خصوصی برای سرمایه گذاران خود سود آور هستند، این عمل از طریق خرید شرکت ها و ایجاد سود ارزش افزوده به وسیله تغییرات مالی و عملیاتی شرکت های سرمایه پذیر صورت می گیرد.
برای موفق شدن در این مسیر شرکت سرمایه گذار خصوصی می بایست ارزش فعلی شرکت هدف و ارزش بالقوه شرکت مزبور بعد از تغییرات مالی و عملیاتی که سرمایه گذاری خصوصی ایجاد میکند و در نهایت ارزشی که خریدار نهایی باید برای به دست آوردن کنترل شرکت پرداخت کند را در نظر بگیرد.
تاکنون در رابطه با کلیات سرمایه گذاری خصوصی صحبت کردیم اما در ادامه به توضیح ارکان سرمایه گذاری خصوصی اشاره خواهیم کرد.
ارکان سرمایه گذاری خصوصی شامل چه کسانی است؟
از نگاه نظری، سرمایه گذاری خصوصی میتواند در هر جایی به کار بسته شود؛ به شرط آنکه یک سرمایه گذار بتواند منابع مالی را سرمایه گذاری کند و سپس سرمایه گذاری را برای کسب سود رها کرده و در واقع از آن خارج شود. در دنیای سرمایه گذاری خصوصی سه قسمت اصلی وجود دارد:
- شرکای اصلی شرکای مدیریتی؛
- شرکای با مسئولیت محدود؛
- اعتبار دهندگان.
البته در این میان دو گروه مدیریت و فراهم آورندگان خدمات نیز دارای نقش مهمی هستند که البته جزء گروه های فرعی محسوب میشوند. در ادامه به بیان توضیحاتی درمورد هر کدام از این عناصر مهم در سرمایه گذاری خصوصی پرداخته میشود.
-
شرکای اصلی(General partnership(GP)) (شرکای مدیریتی):
General partnership یا شرکای مدیریتی که مدیران صندوق سرمایه گذاری خصوصی نامیده می شوند، سرمایه های جمع آوری شده از سرمایه گذاران شرکای با مسئولیت محدود را در شرکت های منتخب سرمایه گذاری میکنند.
شرکای اصلی یا مدیریتی صندوق دارای چهار وظیفه اصلی هستند:
- غربالگری فرصت های سرمایه گذاری؛
- سرمایه گذاری سرمایه آورده شده به وسیله شرکای با مسئولیت محدود؛
- مدیریت پرتفوی دارایی ها به منظور ارزش آفرینی؛
- نقد کردن سرمایه گذاری ها با خروج از سرمایه گذاری.
-
شرکای با مسئولیت محدود ((LP) (Limited partnership):
شرکای با مسئولیت محدود رکن دیگری از سرمایه گذاری خصوصی هستند.آنها مشتریان شرکای اصلی یا شرکای مدیریتی به شمار می آیند.
Limited partnership گروه هایی هستند که سرمایه را برای شرکای اصلی یا مدیریتی فراهم می آورند و با سرمایه جمع آوری شده سرمایه گذاری ها انجام می پذیرد.
LPها بیشترین سرمایه را در صندوق های سرمایه گذاری خصوصی دارند و سرمایه گذاران منفعلی هستند که شرکای اصلی را در پیگیری راهبردشان کمک میکنند. در میان شرکای با مسئولیت محدود، صندوقهای بازنشستگی شرکتی و ایالتی، موقوفات و افراد ثروتمند وجود دارند.
-
اعتبار دهندگان:
یکی دیگر از اجزاء مهم در سرمایه گذاری خصوصی اعتبار دهندگان است. همان طور که اشاره شد شرکای اصلی و شرکای با مسئولیت محدود به عنوان مالکان سرمایه گذاری خصوصی مطرح هستند و سرمایه صندوق را تأمین مالی می کنند و اعتبار دهندگان قسمت مربوط به بدهی های ترازنامه صندوق های سرمایه گذاری خصوصی را تأمین مالی می کنند.
اعتباردهندگان شامل انواع مختلفی هستند، بانک های تجاری و صندوق های دوگانه (میانه) بزرگترین اعتبار دهندگان صندوق های سرمایه گذاری خصوصی هستند، صندوق ها با شرکت های سرمایه گذاری خصوصی وام های مأخوذه از اعتبار دهندگان را در شرکت های پرتفوی (شرکت های مورد سرمایه گذاری خود) سرمایه گذاری میکنند و در اختیار آن ها قرار میدهند.
-
مدیریت و کارآفرینان:
شرکت های پرتفویی که صندوق ها یا شرکت های سرمایه گذاری خصوصی در آن سرمایه گذاری کرده اند را برپا و اداره میکنند.
-
ارائه دهندگان خدمات:
ارائه دهندگان خدمات شامل وکلا، حسابداران، تأمین سرمایه ها و شرکتهای مشاوره میشود، که وکلا معاملات را انجام میدهند، حسابداران دفاتر مربوطه را ثبت و ضبط میکنند و تأمین سرمایه ها، پذیره نویسی خروج را انجام میدهند.
در این یادداشت که توسط تیم دپارتمان ارزیابی و سرمایه‌گذاری شرکت دانش‌بنیان تدبیر سینا (بعنوان شرکت ارائه دهنده خدمات تجاری‌سازی) تدوین گردیده است سعی شد به صورت اجمالی و کاربردی سرمایه‌گذاری خصوصی معرفی شود و در یادداشت های بعدی در مورد انواع سرمایه‌گذاری خصوصی و ضوابط اختصاصی حاکم بر آن به منظور شناخت هرچه بیشتر شرکتهای دانش بنیان، استارتاپ‌ها و واحدهای صنعتی از این نوع روش تامین مالی صحبت بعمل خواهد آمد.
از این رو شرکتهای دانش‌بنیان، استارتاپ‌ها و شرکتهای صنعتی میتوانند به منظور تامین منابع مالی مورد نیاز خود از خدمات شرکت تدبیر سینا در راستای تامین مالی و جذب سرمایه همچون تهیه طرح کسب و کار(BP)، تدوین بیزینس پلن، تهیه طرح توجیهی(FS)، ارزش گذاری استارتاپ، ارزش گذاری دانش فنی و مشاوره تامین مالی و جذب سرمایه بهره مند گردند.