فهرست مطالب
سرمایه گذاری خصوصی، مزایا، روش ها، ارکان اصلی
تامین مالی یکی از مولفه های مهم در توسعه اقتصادی است به طوری که یکی از کارکردهای مهم در هر نظام مالی، انتقال سرمایه میان افراد دارای مازاد سرمایه و متقاضیان آن میباشد. سرمایه گذاری خصوصی یکی از روش های تامین مالی است.
در حقیقت نظام مالی از طریق واسطه گری نهادهای مالی، به انتقال وجوه از قرض دهندگان یا سرمایه گذاران به قرض گیرندگان و استفاده کنندگان کمک میکند.
از این رو با توجه به اهمیت روزافزون سرمایه گذاری خصوصی در رشد اکوسیستم فناوری، در این بلاگ از تدبیر سینا قصد داریم با انواع سرمایه گذاری خصوصی آشنا شده و درمورد آن بحث کنیم، با ما همراه باشید.
سرمایه گذاری خصوصی چیست؟
در حالت کلی هر نوع سرمایه گذاری در قسمت سرمایه و نه سرمایه گذاری در قسمت بدهی شرکتی که در بازار سرمایه (بازار بورس اوراق بهادار) لیست نشده باشد، سرمایه گذاری خصوصی نامیده میشود.
درواقع شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری خصوصی با جمع آوری منابع سرمایه گذاران (کسانی که مازاد سرمایه دارند) به سرمایه گذاری در قسمت سرمایه مالکیت شرکت ها اقدام میکنند، لذا شرکت ها یا صندوق های سرمایه گذاری خصوصی بخشی از مالکیت شرکت مورد سرمایه گذاری (شرکت پرتفوی) را به دست می اورند و میتوانند اعمال حقوق مالکیت کنند.
عرضه سرمایه به منظور سرمایه گذاری در این نهاد مالی از سوی سرمایه گذاران مختلفی صورت میگیرد، بانک ها و شرکت ها نمونه هایی از این سرمایه گذاران هستند که برای دستیابی به منافع مالی و راهبردی در کسب و کار خود به این کار اقدام میکنند.
به طور خلاصه میتوان گفت که معمولاً شرکت های سرمایه گذاری خصوصی برای سرمایه گذاران خود سود آور هستند، این عمل از طریق خرید شرکت ها و ایجاد سود ارزش افزوده به وسیله تغییرات مالی و عملیاتی شرکت های سرمایه پذیر صورت می گیرد.
برای موفق شدن در این مسیر شرکت سرمایه گذار خصوصی می بایست ارزش فعلی شرکت هدف و ارزش بالقوه شرکت مزبور بعد از تغییرات مالی و عملیاتی که سرمایه گذاری خصوصی ایجاد میکند و در نهایت ارزشی که خریدار نهایی باید برای به دست آوردن کنترل شرکت پرداخت کند را در نظر بگیرد.
تاکنون در رابطه با کلیات سرمایه گذاری خصوصی صحبت کردیم اما در ادامه به توضیح ارکان سرمایه گذاری خصوصی اشاره خواهیم کرد.
انواع سرمایه گذاری خصوصی
صندوق های خرید اهرمی (Leveraged Buyout)
این صندوق ها به عنوان عامل مهم کنترل شرکتی در بازار محسوب میشوند.
همچنین خرید اهرمی به عنوان طبقه مهمی از دارایی های مالی برای سرمایه گذاران و افرادی که دارای ثروت زیادی هستند، مطرح می شود.
لذا این نوع از سرمایه گذاری بیشترین بخش از صندوق های سرمایه گذاری خصوصی را در بر گرفته است.
خرید اهرمی که به سرمایه گذاری (LBO) نیز معروف است، سرمایه گذاری است که در آن کل یا بیشتر سهام کسب و کار یا بنگاه به وسیله گروه کوچکی از سرمایه گذاران تصاحب میشود که سرمایه گذاران با مقدار قابل توجهی از بدهی به این سرمایه گذاری اقدام می کنند.
در حقیقت هدف از کنترل اهرمی، رشد دادن کسب و کارهایی است که توانایی بالایی در خلق سرمایه دارند .
فرایند خرید اهرمی به این شکل است که شرکت سرمایه گذاری خصوصی وجوه را از سرمایه گذاران نهادی یا افراد دارای ثروت فراوان را جمع آوری میکنند، درنهایت پس از تجمیع سرمایه، شرکای اصلی یا مدیریتی وجوه مزبور را با بدهی هایی که دریافت میکنند برای خرید اهرمی به کار می برند.
به بیانی ،دیگر شرکای مدیریتی با منابع سرمایه ای که حاصل از آورده خودشان و شرکای با مسئولیت محدود است و همچنین با بدهی‌های زیادی که اخذ میکنند در بنگاههای پرتفوی سرمایه گذاری میکنند (در بخش سرمایه) و مالکیت و کنترل آن را به دست می‌آورند در نتیجه این فرایند خرید اهرمی به ایجاد بازده برای سرمایه گذاران صندوق های خرید اهرمی منجر میشود.
این عمل از دو طریق اتفاق می افتد:
ا – ایجاد مجدد سرمایه برای بنگاه هدف با استفاده از ساختار تأمین مالی شدید اهرمی
۲ – تجدید ساختار کسب و کار بنگاه با بهره گیری از راهبردهای گوناگون ارتقای ارزش بنگاه
سرمایه گذاری رشد (Growth capital)
سرمایه گذاری رشد معمولا شامل سرمایه گذاری در بخش مالکیت (سرمایه) بنگاههای بالغی که برای توسعه یا بازسازی، عملیات ورود به بازارهای نوین و …. نیازمند سرمایه هستند گفته می شود.
در این نوع از سرمایه گذاری تغییری در کنترل شرکت به وجود نمی آید به بیانی دیگر این همان سرمایه گذاری جهت افزایش سرمایه است که از آن به سرمایه گذاری رشد یاد می کنند.
سرمایه گذاری میانه (Mezzanine capital)
این نوع از سرمایه گذاری خصوصی به سرمایه گذاری در بدهی های تبعی یا سهام ممتاز یک شرکت گفته می شود در این نوع از سرمایه گذاری کنترل شرکت به دست سرمایه گذاران نخواهد افتاد.
این نوع از اوراق بهادار معمولاً دارای حق تبدیل به سهام عادی هستند.
به بیانی دیگر سرمایه گذاری میانه نوعی وام دهی است که بیشتر دارای ویژگی های وام است و ویژگی های اندکی از سرمایه گذاری را داراست.
این نوع از سرمایه گذاری مانند، وام دارای نرخ بهره است اما میتواند دارای حق تبدیل به سهم باشد.
سرمایه گذاری جسورانه (Venture capital)
یکی از انواع مهم سرمایه گذاری، خصوصی سرمایه گذاری جسورانه و یا خطرپذیر است.
سرمایه گذاری جسورانه به فراهم آوردن سرمایه برای بنگاههای نوپا اقدام می کند.
سرمایه گذاری جسورانه به عنوان پیشراننده های حیاتی رشد اقتصادی چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه مطرح هستند.
این سرمایه گذاری برای ایجاد توسعه اولیه یا پیشرفت در کسب و کار صورت می پذیرد.
اگرچه سرمایه گذاری خصوصی شامل چهار نوع سرمایه گذاری ذکر شده میباشد ولی سرمایه گذاری نوع اول (کنترل اهرمی) را میتوان بهترین توصیف کننده آن دانست.
شرکت های سرمایه گذاری که فعالیتهای کنترل (خرید) اهرمی را انجام می دهند با عنوان “شرکتهای سرمایه گذاری بخش خصوصی (Equity firms)” نامیده می شوند.
پس از آشنایی با انواع سرمایه گذاری خصوصی نوبت به حوزه های سرمایه گذاری خصوصی میرسد، پس در ادامه با ما همراه باشید.
حوزه های سرمایه گذاری خصوصی
با توجه به اینکه قسمت های مختلفی از اقتصاد متقاضی سرمایه هستند و کارکرد این نوع از نهاد مالی واسطه گری مالی بین عرضه کنندگان سرمایه و متقاضیان سرمایه است.
لذا صندوق ها یا شرکت های سرمایه گذاری خصوصی در حوزه های مختلفی از اقتصاد ورود پیدا میکنند و به تأمین مالی می پردازند.
سرمایه گذاری خصوصی در املاک و مستغلات
همان طور که از عنوان آن بر می آید، سرمایه گذاری خصوصی املاک و مستغلات بر کسب املاک و مستغلات تمرکز دارد.
بخش املاک و مستغلات که از مهمترین بخش های هر اقتصاد است، توسط این نهادهای مالی مورد تأمین مالی قرار میگیرند و به عرضه بیشتر این کالای مصرفی با دوام در اقتصاد که از نیازهای ضروری بشر است، کمک می کند.
با عرضه مناسب املاک و مستغلات، قیمت آن به سمت تعادل حرکت خواهد کرد و به تبع آن، رفاه اجتماعی و اقتصادی در جامعه افزایش خواهد یافت.
صندوق های سرمایه گذار در شرکتهای دچار مشکل (Distressed funds)
این نوع از سرمایه گذاری خصوصی بر شرکت هایی که ورشکسته شده اند (عدم توان ایفای تعهدات) تمرکز دارد.
هدف سرمایه گذاری خصوصی از ورود و تأمین مالی این نوع از بنگاه ها آن است که کنترل آن را از طریق خرید اوراق بدهی بنگاه که به شکل تنزیل یافته انجام میشود، به دست آورند.
با خریداری اوراق بدهی بنگاه، صندوق داین و بنگاه مدیون خواهد شد.
از آنجا که بنگاه ورشکسته یا ناتوان در ایفای تعهدات خود است لذا نمیتواند دین خود را ادا کند.
در چنین شرایطی است که صندوق سرمایه گذاری خصوصی از حقوق طلبکاری خود برای فشار سهامداران استفاده میکنند و بعد از آن به وسیله تبدیل بدهی هایشان به مالکیت به اداره بنگاه میپردازند.
صندوق های ثانویه (Secondary funds)
صندوقهای ثانویه، منافع غیر نقد شونده شرکای با مسئولیت محدود را از سرمایه گذارانی (که در ماهیت همان شرکای با مسئولیت محدود هستند) که میخواهند از طبقه دارایی خارج شوند، میخرند.
منافع با تنزیل خریداری می شود و پس از آن، در صورت انجام مؤثر فرایندها در زمان خروج از بنگاه پرتفوی، به شناسایی و کسب سود نائل خواهد آمد.
این نوع از سرمایه گذاری طی سالهای ۲۰۰۸ الی ۲۰۱۰ افزایش چشمگیری پیدا کرد.
این نهادها سبب می شود تا ریسک نقد شوندگی ورود به سرمایه گذاری خصوصی کاهش یابد و جذابیت بیشتری پیدا کند.
صندوق مادر (Fund of funds)
سرمایه گذاران نهادی میتوانند سرمایه گذاری های خود را از طریق صندوق مادر انجام دهند. پرتفوی صندوق مادر، صندوق های سرمایه گذاری خصوصی است که در پرتفوی آنها، مجموعه ای از بنگاه های مورد تأمین مالی (بنگاه های پرتفوی) وجود دارد.
این نوع از صندوقها فرصت تنوع سازی طبقه های مختلف دارایی ها را به سرمایه گذاران، شرکای با مسئولیت محدود پیشنهاد می دهند.
سرمایه گذاری جسورانه (Venture capital)
سرمایه گذاری جسورانه دارای تفاوت هایی نسبت به دیگر انواع سرمایه گذاری خصوصی است.
در حقیقت سرمایه گذاری خصوصی به سرمایه گذاری در بخش سرمایه ترازنامه اشاره دارد.
به طور معمول این نوع از سرمایه گذاری در بنگاه هایی که به مرحله بلوغ نرسیده اند، صورت می گیرد.
این نوع از سرمایه گذاری برای راه اندازی ایده یا آغاز به کاربنگاه، توسعه در مراحل اولیه یا توسعه کسب و کار به کار می رود.
این نوع از سرمایه گذاری، برخلاف کنترل اهرمی است که در بنگاههای بالغ صورت میگرفت.
ارکان سرمایه گذاری خصوصی شامل چه کسانی است؟
از نگاه نظری، سرمایه گذاری خصوصی میتواند در هر جایی به کار بسته شود؛ به شرط آنکه یک سرمایه گذار بتواند منابع مالی را سرمایه گذاری کند و سپس سرمایه گذاری را برای کسب سود رها کرده و در واقع از آن خارج شود. در دنیای سرمایه گذاری خصوصی سه قسمت اصلی وجود دارد:
- شرکای اصلی شرکای مدیریتی؛
- شرکای با مسئولیت محدود؛
- اعتبار دهندگان.
البته در این میان دو گروه مدیریت و فراهم آورندگان خدمات نیز دارای نقش مهمی هستند که البته جزء گروه های فرعی محسوب میشوند. در ادامه به بیان توضیحاتی درمورد هر کدام از این عناصر مهم در سرمایه گذاری خصوصی پرداخته میشود.
-
شرکای اصلی(General partnership(GP)) (شرکای مدیریتی):
General partnership یا شرکای مدیریتی که مدیران صندوق سرمایه گذاری خصوصی نامیده می شوند، سرمایه های جمع آوری شده از سرمایه گذاران شرکای با مسئولیت محدود را در شرکت های منتخب سرمایه گذاری میکنند.
شرکای اصلی یا مدیریتی صندوق دارای چهار وظیفه اصلی هستند:
- غربالگری فرصت های سرمایه گذاری؛
- سرمایه گذاری سرمایه آورده شده به وسیله شرکای با مسئولیت محدود؛
- مدیریت پرتفوی دارایی ها به منظور ارزش آفرینی؛
- نقد کردن سرمایه گذاری ها با خروج از سرمایه گذاری.
-
شرکای با مسئولیت محدود ((LP) (Limited partnership):
شرکای با مسئولیت محدود رکن دیگری از سرمایه گذاری خصوصی هستند.آنها مشتریان شرکای اصلی یا شرکای مدیریتی به شمار می آیند.
Limited partnership گروه هایی هستند که سرمایه را برای شرکای اصلی یا مدیریتی فراهم می آورند و با سرمایه جمع آوری شده سرمایه گذاری ها انجام می پذیرد.
LPها بیشترین سرمایه را در صندوق های سرمایه گذاری خصوصی دارند و سرمایه گذاران منفعلی هستند که شرکای اصلی را در پیگیری راهبردشان کمک میکنند. در میان شرکای با مسئولیت محدود، صندوقهای بازنشستگی شرکتی و ایالتی، موقوفات و افراد ثروتمند وجود دارند.
-
اعتبار دهندگان:
یکی دیگر از اجزاء مهم در سرمایه گذاری خصوصی اعتبار دهندگان است. همان طور که اشاره شد شرکای اصلی و شرکای با مسئولیت محدود به عنوان مالکان سرمایه گذاری خصوصی مطرح هستند و سرمایه صندوق را تأمین مالی می کنند و اعتبار دهندگان قسمت مربوط به بدهی های ترازنامه صندوق های سرمایه گذاری خصوصی را تأمین مالی می کنند.
اعتباردهندگان شامل انواع مختلفی هستند، بانک های تجاری و صندوق های دوگانه (میانه) بزرگترین اعتبار دهندگان صندوق های سرمایه گذاری خصوصی هستند، صندوق ها با شرکت های سرمایه گذاری خصوصی وام های مأخوذه از اعتبار دهندگان را در شرکت های پرتفوی (شرکت های مورد سرمایه گذاری خود) سرمایه گذاری میکنند و در اختیار آن ها قرار میدهند.
-
مدیریت و کارآفرینان:
شرکت های پرتفویی که صندوق ها یا شرکت های سرمایه گذاری خصوصی در آن سرمایه گذاری کرده اند را برپا و اداره میکنند.
-
ارائه دهندگان خدمات:
ارائه دهندگان خدمات شامل وکلا، حسابداران، تأمین سرمایه ها و شرکتهای مشاوره میشود، که وکلا معاملات را انجام میدهند، حسابداران دفاتر مربوطه را ثبت و ضبط میکنند و تأمین سرمایه ها، پذیره نویسی خروج را انجام میدهند.
مشاوره سرمایه گذاری خصوصی
در این یادداشت که توسط تیم دپارتمان ارزیابی و سرمایه‌گذاری شرکت دانش‌بنیان تدبیر سینا (بعنوان شرکت ارائه دهنده خدمات تجاری‌سازی) تدوین گردیده است سعی شد به صورت اجمالی و کاربردی سرمایه‌گذاری خصوصی معرفی شود و در یادداشت های بعدی در مورد انواع سرمایه‌گذاری خصوصی و ضوابط اختصاصی حاکم بر آن به منظور شناخت هرچه بیشتر شرکتهای دانش بنیان، استارتاپ‌ها و واحدهای صنعتی از این نوع روش تامین مالی صحبت بعمل خواهد آمد.
از این رو شرکتهای دانش‌بنیان، استارتاپ‌ها و شرکتهای صنعتی میتوانند به منظور تامین منابع مالی مورد نیاز خود از خدمات شرکت تدبیر سینا در راستای تامین مالی و جذب سرمایه همچون تهیه طرح کسب و کار(BP)، تدوین بیزینس پلن، تهیه طرح توجیهی(FS)، ارزش گذاری استارتاپ، ارزش گذاری دانش فنی و مشاوره تامین مالی و جذب سرمایه بهره مند گردند.
منتظر تماس شما هستیم.