ارزیابی موشکافانه (دودلیجنس) چیست؟

مراحل و نحوه ارزیابی موشکافانه (due diligence)

در مقاله های گذشته تدبیر سینا در رابطه با چگونگی معرفی کسب و کار خود به این صندوق ها صحبت کردیم،
اما در این بلاگ از تدبیرسینا بنا داریم درمورد ارزیابی موشکافانه یا دودلیجنس استارتاپ شما و غربال استارتاپ ها برای سرمایه گذاری توسط صندوق های سرمایه گذار جسورانه صحبت کنیم.
مخاطبین آینده نگر تدبیر سینا در ادامه مقاله امروز با ما همراه باشید.

——————————————————————————————————————————————————————

برای آشنایی بیشتر با نحوه معرفی استارتاپ خود جهت تامین مالی میتوانید مقاله های چگونگی نوشتن طرح کسب وکار و پیش بینی مالی را مطالعه کنید.

——————————————————————————————————————————————————————

فرآیند ریزکاوی (due diligence) یا همان ارزیابی صلاحیت موشکافانه، یکی از مهمترین اقدامات در خصوص سرمایه گذاری جسورانه می باشد. به طور کلی ارزیابی موشکافانه برای صندوق های سرمایه گذاری جسورانه در دو حوزه صورت میگیرد.

• ریزکاوی یا همان ارزیابی صندوق

توسط مشارکت کنندگان یا همان سرمایه گذاران محدود جهت سرمایه گذاری در صندوق های مختلف صورت می گیرد.

• ریزکاوی یا همان ارزیابی موشکافانه استارتاپ

توسط صندوق جسورانه برای سرمایه گذاری در استارتاپ صورت میگیرد نوع اول در کشورهایی همچون ایران که تعداد صندوق های سرمایه گذاری جسورانه زیاد نیست، کاربرد چندانی ندارد اما این مقوله در کشورهایی همچون ایالات متحده که تعداد این صندوق ها بسیار زیاد میباشد اهمیتی بیشتری دارد.

چگونگی و مراحل ارزیابی موشکافانه صندوق های جسورانه

هر چند عوامل زیادی در انتخاب بهترین صندوق جسورانه برای سرمایه گذاری تاثیر دارد، اما به طور کلی ارزیابی موشکافانه و بررسی صلاحیت صندوق های سرمایه گذاری جسورانه بدنبال پاسخ به یک سوال کلیدی میباشد.

آیا سرمایه گذاری در این صندوق جسورانه میتواند برای سرمایه گذار تولید بازده بیشتری نسبت به سایر صندوق ها نماید یا خیر؟
به طور کلی فرآیند ارزیابی موشکافانه در مورد صندوق های سرمایه گذاری جسورانه و استارتاپ ها بسیار شبیه هم می باشد.
هزاران فرصت برای سرمایه گذاری وجود دارد، از بین این فرصت ها بر روی تعداد انگشت شماری سرمایه گذاری صورت میگیرد و از این تعداد تنها چند مورد به کسب بازده منجر می‌شوند.

مشارکت کنندگان محدود در جستجوی یافتن مدیران با تجربه در صندوق های جسورانه هستند، تا از طریق آنها بتوانند سرمایه خود را چند برابر کنند اما انجام این کار چندان ساده نیست!
چرا که اولا کانال های ارتباطی به شکل غیر رسمی وجود دارند،
و ثانیاً مدیران صندوق های مجرب و باتجربه معمولا توسط سایر مشارکت کنندگان محدود جذب می شوند در این بین دیدگاه برخی از افراد متفاوت میباشد و این دیدگاه تربیت و ایجاد مدیرانی توانمند میباشد.

در حقیقت آنها به دنبال افرادی هستند که رویکردهای تازه ای در حوزه سرمایه گذاری جسورانه داشته باشند، از انرژی بالایی برخوردار بوده و تخصص های منعطفی را در حوزه های مختلف داشته باشند.
بنابراین تنها یافتن مدیران با تجربه در حوزه سرمایه گذاری جسورانه چاره کار نیست! چرا که افراد جوان و جویای نام به دلیل نوع روحیه و تخصص خود میتوانند در این حوزه موفق باشند.

به طور متداول در سرمایه گذاری جسورانه مشارکت کنندگان محدود به منظور سرمایه گذاری در صندوق ها یا شرکت های سرمایه گذاری جسورانه مراحل زیر را طی می نمایند.

• ارزیابی و غربالگری اولیه مدیران صندوق سرمایه گذاری جسورانه:

هنر یافتن مدیران مناسب برای صندوق

• ارزیابی موشکافانه صندوق جسورانه:

توانایی ارزیابی معیارهای مختلف ریسک و بازده برای سرمایه گذاری در این صندوق ها

• مذاکرات و ورود به سرمایه گذاری:

داشتن دانش کافی در خصوص شرایط و مدت زمان سرمایه گذاری، آشنایی با فرآیندهای میانی در این نوع سرمایه گذاری ها و در نهایت توانایی ورود موفقیت آمیز به این نوع سرمایه گذاری ها

• نظارت بر صندوق جسورانه پس از سرمایه گذاری:

توانایی در ایجاد روابط موثر با مدیران صندوق در نهایت به ارتباطی صادقانه و به موقع منجر می گردد.

به منظور ارزیابی موشکافانه صندوق های جسورانه عوامل مختلفی همچون عوامل عملکردی، نیروی انسانی (متخصصین، مشارکت کنندگان عام و میزان ثبات و مهارت آنان) و عوامل استراتژیک (همچون وضعیت صنعت، زمان بندی ورود به بازار و ساخت سبد سرمایه گذاری (پرتفو)) مورد بررسی قرار می گیرد.

غربالگری اولیه صندوق ها و شرکت های سرمایه گذاری جسورانه چیست؟

همانگونه که عنوان شد در حالی که برخی از سرمایه گذاران به دنبال سرمایه گذاری در صندوق های تاسیس شده و معتبر میباشند، عده ای دیگر به دنبال ایجاد صندوق های جدید و شکوفایی مدیرانی شایسته با ویژگی های خاص میباشند.
اما مطالعات حاکی از آن است که عموما مشارکت کنندگان محدود، عملکرد گذشته را مبنای بهتری برای تصمیم گیری و سرمایه گذاری بر روی صندوق های جسورانه می دانند.
بنابراین توانایی یک مشارکت کننده عام در ایجاد بازدهی بیشتر در دوره های زمانی مختلف، تنها زمانی مشخص میشود که قبلا در چند صندوق یا شرکت سرمایه گذاری جسورانه دیگر فعالیت نموده باشد.

ارزیابی موشکافانه صندوق ها و شرکت های سرمایه گذاری جسورانه چیست؟

پس از غربالگری اولیه و محدود شدن تعداد گزینه های سرمایه گذاری می بایست فرآیند ارزیابی تفضیلی برای انتخاب گزینه یا گزینه های نهایی جهت سرمایه گذاری انتخاب گردد.
سرمایه گذاران سازمانی جهت سرمایه گذاری در صندوق ها یا شرکت های سرمایه گذاری جسورانه معمولا دو عامل مهم را در ابتدا مورد بررسی قرار می دهند،
اول بررسی دقیقتر تخصص مدیران صندوق یا شرکت جسورانه
و دوم استراتژی سرمایه گذاری.
در مرحله بعد و پس از بررسی این عوامل زمان و شرایط سرمایه گذاری و شرایط بازار مورد بررسی قرار میگیرد.

• تخصص تیم مدیران صندوق: در مرحله نخست و به عنوان معیار اولیه، مشارکت کنندگان محدود به دنبال ارزیابی میزان تخصص و مهارت مدیران صندوق در حوزه کارافرینی میباشند، عملکرد گذشته آنان اولین معیار برای سنجش این مورد است.
• استراتژی سرمایه گذاری: بررسی مواردی همچون تعیین استراتژی کلی سرمایه گذاری، چگونگی تعامل با سایر صندوق های سرمایه گذاری جسورانه، عوامل و ویژگی های متمایز کننده صندوق برای ایجاد مزیت رقابتی، بررسی این موضوع که آیا تخصص نیروی انسانی در راستای حوزه فعالیت صندوق سرمایه گذاری جسورانه میباشد یاخیر؟
• زمان و شرایط سرمایه گذاری: بررسی این نکته که آیا اهداف مشارکت کننده محدود با عواملی همچون میزان کارمزدها و هزینه های صندوق، پیمانکاران و افراد کلیدی صندوق، اهداف سایر مشارکت کنندگان محدود و همچنین دوره زمانی سرمایه گذاری مطابقت دارد یا خیر؟
•  شرایط بازار: بررسی شرایط کلان اقتصادی و میزان مطابقت فرصت های سرمایه گذاری صندوق با نیازهای بازار و همچنین بررسی برند صندوق جسورانه در بازار اقتصادی در این مرحله مورد بررسی قرار میگیرد.

ارزیابی موشکافانه استارتاپ ها

پس از شناسایی گزینه های سرمایه گذاری، فرایند غربالگری و ریزکاوی کسب و کارها آغاز می گردد.

شاید بتوان ادعا کرد که فرآیند درست ریزکاوی استارتاپ ها یکی از حیاتی‌ترین مراحل برای کسب موفقیت در یک سرمایه گذاری جسورانه می باشد.

بر این اساس، هر یک از شرکت‌ها و صندوق های سرمایه گذاری جسورانه با جدیت خاصی معیارهایی را برای انتخاب استارتاپ‌ها در مراحل مختلف عمر آنها انتخاب می نمایند.

شناسایی منابع خلق ارزش کسب و کارها و برآورد مزیت های پایدار آن مهمترین اقدام در جهت ریزکاوی استارتاپ ها می‌باشد.

سرمایه گذارانی که در مرحله اولیه کسب و کار سرمایه گذاری می‌نمایند، معمولا به پروسه ریزکاوی و ارزش گذاری استارتاپ توجه چندانی ندارند و توجه خود را به عوامل دیگری معطوف می نمایند.

این عوامل عموماً بودجه مورد نیاز برای رسیدن به نقاط از پیش تعیین شده، درآمد کسب و کار در ۵ سال آینده، شرایط خروج از سرمایه گذاری و همچنین دو عامل مهم دیگر یعنی توانایی تیم کسب و کار سرمایه پذیر و شرایط بازار می‌باشد.

به عبارت بهتر سوالی که یک سرمایه گذار جسورانه در مورد یک استارتاپ باید از خود بپرسد این است که آیا این استارتاپ توانایی تبدیل شدن به یک کسب و کار بسیار بزرگ را دارد یا خیر؟

یکی از مهمترین ابزارها جهت پاسخ به این سوال بررسی موشکافانه طرح کسب و کار می‌باشد؛ به طور کلی در فرآیند تحلیل طرح کسب و کار عوامل ذیل مورد توجه قرار می‌گیرند.

عوامل کلیدی در بررسی موشکافانه طرح کسب وکار

در ادامه با کمک چک لیستی از نحوه ارزیابی موشکافانه استارتاپ ها به طور عملیاتی با این فرآیند آشنا می شویم.

چک لیست ارزیابی موشکافانه استارتاپ 

——————————————————————————————————————————————————————

شرکت دانش بنیان توسعه و فناوری تدبیر سینا با چندین سال سابقه در حوزه علم وفناوری و بهره گیری از متخصصان توانمند در دپارتمان سرمایه گذاری و ارزیابی طرح ها خود، آماده خدمت رسانی در حوزه ارزیابی موشکافانه به سازمان‌ها و صنایع بزرگ و استارتاپ ها می‌باشد.