پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری یکی از عناصر کلیدی در توسعه زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور محسوب می‌شوند. این پلتفرم‌ها با هدف پیوند دادن ظرفیت‌های علمی و فناوری با نیازهای واقعی صنعت و جامعه طراحی شده‌اند. در شرایطی که حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان به عنوان یک اولویت ملی مطرح است، شناخت و بهره‌گیری از پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری نقش مهمی در بهبود اثربخشی نظام نوآوری کشور ایفا می‌کند. در این مقاله به معرفی مفهوم پلتفرم بهم‌رسانی فناوری، بررسی مهم‌ترین پلتفرم‌های فعال در ایران، چالش‌ها، مزایا و نقش نهادهایی مانند شرکت توسعه نوآوری و فناوری تدبیر سینا در تقویت این پلتفرم‌ها می‌پردازیم…
فهرست مطالب
پلتفرم بهم‌رسانی فناوری چیست؟
پلتفرم بهم‌رسانی فناوری به عنوان یک نهاد دیجیتال یا یک ساختار، ماموریت دارد تا شکاف بین دو سوی عرضه و تقاضای فناوری را پر کند. در یک سوی این معادله، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، شرکت‌های دانش بنیان، استارتاپ‌ها و شتابدهنده‌ها قرار دارند که توانمندی تولید و توسعه فناوری دارند. در سوی دیگر، صنایع، سازمان‌های اجرایی، شرکت‌های بزرگ، شهرداری‌ها و سایر متقاضیان فناوری وجود دارند که با مسائل و نیازهای فناورانه مواجه‌اند.
این پلتفرم‌ها با ایجاد سازوکارهایی ساختارمند، کمک می‌کنند تا نیازهای فناورانه واقعی شناسایی، مستندسازی و اولویت‌بندی شوند. سپس این نیازها به جامعه فناور معرفی می‌شود تا بتوانند برای آن‌ها راه‌حل هایی ارائه دهند. پلتفرم‌های بهم‌رسانی همچنین نقش تسهیل‌گر دارند؛ به این معنا که در کنار معرفی مسئله، فرآیند ارزیابی، تطبیق توانمندی فناوران، بررسی اقتصادی طرح‌ها، تنظیم قراردادها، تامین مالی و حتی نظارت بر اجرای پروژه را نیز بر عهده دارند.
در ایران، طی سال‌های اخیر با تقویت رویکرد اقتصاد دانش بنیان، نهادهایی همچون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و پارک‌های علم و فناوری نقش حمایتی کلیدی در راه‌اندازی این پلتفرم‌ها ایفا کرده‌اند. یکی از شرکت‌های پیشرو در این زمینه، شرکت توسعه نوآوری و فناوری تدبیر سینا است که با ارائه خدمات تخصصی در زمینه شناسایی نیاز فناورانه، تجاری سازی، سرمایه گذاری و ارزیابی طرح‌ها، سهم قابل توجهی در توسعه زیست‌بوم بهم‌رسانی فناوری کشور داشته است.
مزایای استفاده از پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری
افزایش بهره‌وری از منابع علمی کشور
در کشور ما ظرفیت‌های بزرگی در حوزه پژوهش و فناوری وجود دارد که بخش زیادی از آن‌ها در دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و شرکت‌های دانش بنیان نهفته مانده است. پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری مانند آنچه توسط شرکت توسعه نوآوری و فناوری تدبیر سینا ارائه می‌شود، این ظرفیت‌ها را به نیازهای واقعی صنعت پیوند می‌دهند و موجب افزایش بهره‌وری علمی و اقتصادی می‌شوند.
حل مسائل واقعی صنعت با تکیه بر نوآوری
یکی از رسالت‌های مهم شرکت تدبیرسینا، شناسایی نیازهای فناورانه صنایع و انتقال آن‌ها به جامعه نوآور کشور است. این شرکت با ایجاد ساختارهایی چون سامانه ثبت نیاز، امکان پاسخ‌دهی هدفمند توسط شرکت‌های فناور را فراهم کرده است. در نتیجه، چالش‌های اجرایی صنایع با راه‌حل‌های نوآورانه و قابل اجرا پاسخ داده می‌شوند.
شفافیت در فرآیندهای تجاری سازی و انتقال فناوری
پلتفرم‌های بهم‌رسانی به ویژه در مدل تدبیرسینا، با مستندسازی فرآیندها، تدوین طرح کسب‌وکار (BP) و امکان سنجی اقتصادی (FS)، فرآیند انتقال فناوری را شفاف، مرحله‌ای و قابل ارزیابی می‌کنند؛ این امر اعتماد سرمایه گذار و صنعت را نیز افزایش می‌دهد.
تسهیل در ارزیابی و انتخاب شرکت‌های دانش بنیان توانمند
از دیگر مزایای پلتفرم تدبیر سینا، دسترسی نهادهای صنعتی به بانک اطلاعاتی شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها است. این امکان، انتخاب فناور مناسب را سریع‌تر، دقیق‌تر و موثرتر می‌سازد.
ایجاد رقابت سالم میان عرضه کنندگان خدمات فناورانه
شرکت تدبیر سینا با برگزاری فراخوان‌های عمومی، ایجاد فرصت‌های برابر برای پاسخ‌دهی به نیازهای فناورانه و ارزیابی تخصصی طرح‌ها، فضای رقابتی سالمی میان شرکت‌های دانش بنیان فراهم کرده که نتیجه آن، ارتقا کیفیت و کارآمدی راه‌حل‌های ارائه شده است.
در این بخش می‌توان گفت پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری مانند تدبیرسینا، عامل کلیدی در تعامل بین علم و صنعت در ایران هستند. این پلتفرم‌ها، نه فقط در حل مسئله و توسعه فناوری موثرند، بلکه زیرساخت رشد اقتصاد دانش بنیان را نیز تقویت می‌کنند.
خدمات پلتفرم‌های بهم‌رسانی چگونه به تجاری سازی کمک می‌کنند؟
در فرایند تجاری سازی، پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری نقش پل ارتباطی را ایفا می‌کنند. این پلتفرم‌ها با شناسایی نیازهای فناورانه صنایع، طرح آن‌ها در میان شرکت‌های دانش بنیان و تسهیل فرآیند انتخاب، گام‌های اساسی در اتصال مسئله به راه‌حل برمی‌دارند. به طور مثال شرکت تدبیر سینا با طراحی سامانه‌هایی برای ثبت و دسته‌بندی نیازهای فناورانه، بستری مناسب برای پاسخگویی استارتاپ‌ها و تیم‌های فناور فراهم کرده است.
از دیگر خدمات این پلتفرم‌ها می‌توان به ارزیابی طرح‌ها، امکان‌سنجی اقتصادی (FS)، تدوین طرح کسب‌وکار (BP)، جذب سرمایه گذار حقیقی یا حقوقی و حتی استفاده از تامین مالی جمعی (Crowd Funding) اشاره کرد. همچنین نظارت بر طرح‌های منتخب تا اجرای نهایی نیز از بخش‌های مهم این فرایند است.
چالش‌های پیش روی پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری در ایران
با وجود ظرفیت‌های قابل توجه علمی و صنعتی در کشور، پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری همچنان با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند که روند توسعه و اثربخشی آن‌ها را کند کرده است. شناسایی این موانع و تلاش برای رفع آن‌ها می‌تواند نقشی اساسی در پویاسازی زیست‌بوم نوآوری کشور ایفا کند.
- نبود هم‌افزایی برای همکاری بین صنعت و دانشگاه
یکی از ریشه‌ای‌ترین موانع، فقدان درک متقابل و زبان مشترک میان دانشگاه‌ها و صنایع است. بسیاری از فعالان صنعتی اعتماد کافی به توان علمی نهادهای دانشگاهی ندارند و در مقابل، پژوهشگران نیز نسبت به نیازها و واقعیات صنعت شناخت کافی ندارند.
- ضعف زیرساخت های دیجیتال و فنی
راه‌اندازی یک پلتفرم بهم‌رسانی کارآمد نیازمند بسترهای نرم‌افزاری قدرتمند، امنیت اطلاعات و سامانه‌های مدیریت فرایند است. در بسیاری از موارد، زیرساخت‌های فنی موجود پاسخگوی حجم داده‌ها و سطح تعامل مورد انتظار نیستند.
- کمبود نیروی انسانی متخصص در مدیریت نوآوری باز
مدیریت پلتفرم‌های بهم‌رسانی نیازمند افرادی با دانش میان رشته‌ای در فناوری، کسب‌وکار، حقوق و سرمایه‌گذاری است. کمبود چنین نیروی انسانی متخصص، اجرای حرفه‌ای این پلتفرم‌ها را با چالش مواجه می‌کند.
- عدم شفافیت در ثبت و انتشار نیازهای فناورانه
در برخی نهادها، نیازها به صورت کلی، ناقص یا بدون معیارهای مشخص منتشر می‌شوند. این موضوع مانع از ارائه پاسخ دقیق و هدفمند از سوی فناوران می‌شود.
- پیچیدگی در جذب سرمایه گذار و تامین مالی
بسیاری از طرح‌ها با وجود پتانسیل بالا، به دلیل نبود مسیرهای روشن تامین مالی یا بی‌اعتمادی سرمایه گذاران، متوقف می‌شوند.
با وجود این چالش‌ها، نهادهایی مانند شرکت توسعه نوآوری و فناوری تدبیر سینا با ایجاد ساختارهای تخصصی، تدوین فرآیندهای شفاف و ایجاد ارتباط هدفمند مانند نیاز، راه‌حل، سرمایه، گام‌های موثری در کاهش این موانع و تقویت پلتفرم‌های بهم‌رسانی برداشته‌اند.
کلام آخر
پلتفرم‌های بهم‌رسانی فناوری در ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای اتصال علم به صنعت، نقش بنیادینی در توسعه اقتصاد دانش بنیان ایفا می‌کنند. شرکت‌هایی مانند تدبیر سینا با درک صحیح از ضرورت این فرایند، زیرساخت‌های موثری را برای اجرای دقیق و حرفه‌ای آن فراهم کرده‌اند. بهره‌گیری از این پلتفرم‌ها می‌تواند مسیر توسعه و تجاری سازی فناوری را برای شرکت‌های فناور ساده‌تر، سریع‌تر و شفاف‌تر کند. اگر در حوزه فناوری فعال هستید یا به دنبال حل مسئله‌ای فناورانه در صنعت خود می‌گردید، شناخت این پلتفرم‌ها و همکاری با نهادهایی مانند تدبیر سینا می‌تواند نقطه شروعی برای رشد و تحول باشد.
