در دنیای امروز، یکی از چالش‌های اصلی در زمینه کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها، شناسایی و رفع نیازهای فناورانه است. نیاز فناورانه به مشکلات یا چالش‌هایی گفته می‌شود که در فرآیندهای صنعتی، تولیدی یا خدماتی وجود دارند و حل آن‌ها نیازمند استفاده از فناوری‌های نوین و پیشرفته است. شناسایی این نیازها یکی از مراحل کلیدی در تجاری سازی و ارزیابی طرح‌های نوآورانه می‌باشد که می‌تواند به خلق فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاری و نوآوری منجر شود. شرکت تدبیر سینا به عنوان یک نهاد پیشرو در زمینه ایجاد و توسعه نهادهای علم و فناوری و همکاری با نهادهای حمایتی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و پارک‌های علم و فناوری، در شناسایی و رفع نیازهای فناورانه نقش موثری ایفا می‌کند. در این مقاله، به بررسی نیازهای فناورانه و روش‌های شناسایی آن‌ها خواهیم پرداخت و نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها در رفع این نیازها را بررسی می‌کنیم.
فهرست مطالب
نیاز فناورانه چیست؟
نیاز فناورانه به نیازهایی اطلاق می‌شود که با فناوری‌های جدید و نوآورانه قابل حل هستند. این نیازها می‌توانند در صنایع مختلف از جمله صنایع تولیدی، خدماتی، کشاورزی، بهداشت و درمان و بسیاری دیگر وجود داشته باشند. نیازهای فناورانه معمولا به مشکلات و چالش‌هایی اشاره دارند که در فرآیندهای کاری روزمره یا توسعه محصولات و خدمات، مانعی ایجاد می‌کنند و برطرف کردن آن‌ها می‌تواند به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت کمک کند.
انواع نیازهای فناورانه
نیازهای فناورانه را می‌توان در چندین حوزه مختلف طبقه‌بندی کرد، چرا که هر صنعت و بخش اقتصادی با چالش‌ها و فرصت‌های منحصربه‌فردی روبه‌رو است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین دسته‌های نیاز فناورانه اشاره می‌کنیم:
نیازهای فناورانه در تولید: بخش تولید یکی از اصلی‌ترین حوزه‌هایی است که به فناوری‌های نوین نیاز دارد. سازمان‌ها در این بخش به دنبال راهکارهایی برای بهبود فرآیندهای تولید، کاهش ضایعات، افزایش راندمان ماشین آلات و بهینه سازی مصرف انرژی و مواد اولیه هستند. استفاده از سیستم‌های اتوماسیون، رباتیک و اینترنت اشیا در کارخانه‌ها نمونه‌هایی از پاسخ به این نیازها است.
نیازهای فناورانه در خدمات: در بخش خدمات، فناوری نقش مهمی در ارتقای تجربه مشتری ایفا می‌کند. سازمان‌ها از ابزارهایی مانند اپلیکیشن‌های موبایل، پلتفرم‌های دیجیتال، چت‌بات‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند تا خدماتی سریع‌تر، دقیق‌تر و شخصی سازی شده‌تر ارائه دهند.
نیازهای فناورانه در بهداشت و درمان: این حوزه به فناوری‌هایی مانند تجهیزات پزشکی پیشرفته، سامانه‌های پرونده پزشکی الکترونیکی، تله‌مدیسین و الگوریتم‌های تشخیص بیماری متکی است. هدف از این فناوری‌ها ارتقای دقت تشخیص، کاهش هزینه‌ها و بهبود دسترسی به خدمات درمانی است.
نیازهای فناورانه در محیط زیست: فناوری در خدمت حفظ محیط زیست نیز قرار گرفته است. راه‌حل‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، سیستم‌های بازیافت هوشمند و فناوری‌های کاهش آلودگی هوا و آب، به کاهش اثرات منفی انسان بر طبیعت کمک می‌کنند.
این دسته‌بندی‌ها نشان می‌دهند که نیاز فناورانه گسترده و متنوع است و هر سازمان بسته به حوزه فعالیت خود باید به شکل هدفمند به شناسایی آن بپردازد.
چگونه نیاز فناورانه را شناسایی کنیم؟
شناسایی نیازهای فناورانه یکی از مراحل حیاتی در فرآیند تجاری سازی و ایجاد نوآوری است. برای شناسایی این نیازها، می‌توان از روش‌ها و ابزارهای مختلفی استفاده کرد که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1- تحلیل بازار و رقبا
یکی از بهترین راه‌ها برای شناسایی نیازهای فناورانه، تحلیل دقیق بازار و رقبا است. بررسی آنچه که در بازار موجود است و تشخیص نقاط ضعف و کاستی‌های موجود، می‌تواند به شناسایی نیازهای فناورانه کمک کند. این تحلیل‌ها می‌تواند شامل مطالعه محصولات مشابه، خدمات موجود و شناسایی نقاط دردناک مصرف‌کنندگان باشد.
2- مطالعه بازخورد مشتریان
یکی دیگر از روش‌های شناسایی نیازهای فناورانه، جمع‌آوری بازخورد مشتریان است. مشتریان معمولا به وضوح نیازهایی را که در استفاده از محصولات یا خدمات دارند، بیان می‌کنند. از طریق پرسش‌نامه‌ها، مصاحبه‌ها یا سیستم‌های نظرسنجی آنلاین می‌توان این اطلاعات را جمع‌آوری کرد.
3- استفاده از تکنیک‌های نوآوری باز
نوآوری باز (Open Innovation) به فرآیندهایی اطلاق می‌شود که در آن‌ها شرکت‌ها از خارج از سازمان خود برای یافتن راه‌حل های فناورانه استفاده می‌کنند. این می‌تواند شامل همکاری با استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان، نهادهای علمی و مراکز تحقیق و توسعه باشد. این رویکرد به شناسایی نیازهای فناورانه کمک می‌کند و از ایده‌های جدید بهره‌برداری می‌کند.
4- پایش روندهای فناورانه
پایش و تحلیل روندهای فناورانه و تکنولوژی‌های نوظهور یکی دیگر از روش‌های موثر برای شناسایی نیازهای فناورانه است. با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در حوزه‌های مختلف مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا (IoT) و فناوری‌های سبز، می‌توان پیش‌بینی کرد که چه نیازهایی در آینده ایجاد خواهند شد.
5- همکاری با نهادهای حمایتی و دولتی
همکاری با نهادهایی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و پارک‌های علم و فناوری می‌تواند کمک زیادی به شناسایی نیازهای فناورانه کند. این نهادها معمولا پروژه‌های تحقیقاتی و نوآورانه را حمایت می‌کنند و اطلاعات خوبی در خصوص نیازهای فناورانه دارند.
نقش شرکت‌های دانش بنیان در شناسایی نیازهای فناورانه
شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها نقش بسیار مهمی در شناسایی و رفع نیازهای فناورانه دارند. این شرکت‌ها اغلب با بررسی چالش‌های موجود در صنایع مختلف و با استفاده از نوآوری‌های فناورانه، راه‌حل‌هایی برای برطرف کردن این نیازها ارائه می‌دهند.
ارائه راه‌حل‌های نوآورانه
شرکت‌های دانش‌بنیان معمولا به دنبال ایجاد فناوری‌های نوین و حل مشکلات فناورانه در صنایع مختلف هستند. این شرکت‌ها می‌توانند با ارائه راه‌حل‌های مبتنی بر تحقیقات علمی و تجربیات فنی، نیازهای فناورانه را شناسایی و رفع کنند.
ایجاد ارتباط میان صنعت و علم
شرکت‌های دانش بنیان به عنوان پلی بین علم و صنعت عمل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند با استفاده از پژوهش‌های علمی و کاربردی کردن نتایج تحقیقاتی، نیازهای فناورانه صنعت را شناسایی کنند و راه‌حل‌هایی برای رفع آن‌ها ارائه دهند.
جذب سرمایه‌گذار برای پروژه‌ها
یکی از وظایف مهم شرکت‌های دانش بنیان، جذب سرمایه‌گذار برای پروژه‌های فناورانه است. شرکت‌هایی مانند تدبیر سینا می‌توانند با ارائه طرح‌های کسب و کار (BP) و امکان‌سنجی اقتصادی طرح‌ها (FS)، به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا در پروژه‌های نوآورانه سرمایه‌گذاری کنند.
روند شناسایی نیازهای فناورانه
در دنیای مدرن و دیجیتالی امروز، تکنولوژی و فناوری اطلاعات با سرعتی چشمگیر در حال تحول‌اند. برای حفظ رقابت‌پذیری، افزایش بهره‌وری و ارتقای کیفیت خدمات، سازمان‌ها ناگزیرند نیازهای فناورانه خود را به‌درستی شناسایی و به صورت مستمر مدیریت کنند. در ادامه، به روند اصولی شناسایی این نیازها در سازمان‌ها پرداخته‌ایم:
تحلیل ماموریت و اهداف سازمانی
نخستین گام در شناسایی نیازهای فناورانه، تحلیل دقیق ماموریت، چشم‌انداز و اهداف کلان سازمان است. در این مرحله، باید بررسی شود که چگونه فناوری می‌تواند به تحقق این اهداف کمک کند. این تحلیل پایه‌ای، مشخص می‌سازد که سازمان برای رسیدن به موفقیت‌های استراتژیک، به چه ابزارها و بسترهای فناورانه‌ای نیاز دارد.
شناسایی نیازهای عملیاتی
پس از تحلیل ماموریت، نوبت به ارزیابی نیازهای عملیاتی می‌رسد. در این مرحله، باید فرایندهای روزمره، سیستم‌ها، نرم‌افزارها، و ابزارهای اجرایی سازمان بررسی شوند تا چالش‌ها و کمبودهای فناورانه موجود مشخص شود. این کار به بهینه‌سازی عملکرد داخلی و افزایش اثربخشی عملیاتی سازمان کمک می‌کند.
تعیین اولویت‌ها
همه نیازهای فناورانه فوریت یکسان ندارند. بنابراین، سازمان باید نیازهای شناسایی‌شده را اولویت‌بندی کند. این اولویت‌ها باید با استراتژی‌های کلی سازمان و محدودیت‌های مالی و زمانی هماهنگ باشند. تعیین اولویت‌ها، امکان برنامه‌ریزی هدفمند و تخصیص بهینه منابع را فراهم می‌کند.
تحقیق و بررسی بازار فناوری
برای یافتن بهترین راهکارهای فناورانه، لازم است بازار فناوری و راهکارهای موجود به‌دقت بررسی شوند. این شامل تحلیل رقبا، شناسایی فناوری‌های نوظهور، مشارکت در نمایشگاه‌ها و ارتباط با شرکت‌های فناور و تولیدکنندگان فناوری است. چنین تحقیقاتی دیدی روشن از فرصت‌ها و نوآوری‌های موجود به سازمان می‌دهد.
تعیین منابع مالی و انسانی
تحقق نیازهای فناورانه بدون تخصیص منابع مناسب ممکن نیست. سازمان باید بودجه مشخصی برای فناوری در نظر بگیرد، نیروی انسانی متخصص جذب کند و برای ارتقای دانش و مهارت کارکنان موجود برنامه‌های آموزشی در نظر بگیرد. ایجاد هماهنگی بین منابع مالی، انسانی و فناوری یکی از کلیدهای موفقیت در پیاده سازی پروژه‌های فناورانه است.
پیاده‌سازی و ارزیابی
پس از انتخاب فناوری مناسب، باید برنامه‌ای برای اجرای آن تدوین و اجرا شود. پیاده‌سازی باید با نظارت مستمر همراه باشد تا عملکرد فناوری ارزیابی و در صورت نیاز اصلاحات لازم اعمال شود. بررسی نتایج، بازخورد کاربران و تحلیل کارایی سیستم‌ها از مهم‌ترین مراحل این فاز هستند.
نگهداری و به‌روزرسانی مستمر
فناوری ایستا نیست؛ به‌روزرسانی و نگهداری سیستم‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از مدیریت فناوری در سازمان است. ایجاد رویه‌هایی برای به‌روزرسانی نرم‌افزارها، مدیریت پشتیبانی فنی و هماهنگی با تغییرات محیطی، سازمان را در مسیر نوآوری و رقابت‌پذیری نگه می‌دارد.
در راستای توسعه این روندها و کمک به شناسایی و پاسخ‌دهی موثر به نیازهای فناورانه، شرکت توسعه نوآوری و فناوری تدبیر سینا نقش مهم و کلیدی ایفا می‌کند. تدبیر سینا با بهره‌گیری از دانش تخصصی، تجربه عملی و ارتباط گسترده با نهادهای سیاست‌گذار و حمایتی، بستری را فراهم کرده تا سازمان‌ها، شرکت‌های دانش بنیان، استارتاپ‌ها و صنایع بتوانند نیازهای فناورانه خود را با دقت بیشتری شناسایی و رفع کنند.
جمع‌بندی
شناسایی نیازهای فناورانه یکی از گام‌های اساسی در فرآیند تجاری سازی و نوآوری است. با استفاده از روش‌های مختلف مانند تحلیل بازار، مطالعه بازخورد مشتریان و همکاری با نهادهای حمایتی و دانشگاه‌ها، می‌توان این نیازها را شناسایی کرد و از آن‌ها برای ایجاد فرصت‌های جدید بهره‌برداری نمود. شرکت تدبیر سینا با ارائه خدمات تخصصی تجاری سازی به استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان، نقش مهمی در شناسایی و رفع این نیازها دارد. از طریق همکاری با نهادهای حمایتی، این شرکت‌ها قادر به ایجاد پروژه‌های نوآورانه و جذب سرمایه‌گذار برای پروژه‌های فناورانه خواهند بود.
اگر شما هم در جستجوی شناسایی نیازهای فناورانه و رفع آن‌ها هستید، با کارشناسان ما در شرکت تدبیرسینا تماس بگیرید و از خدمات تخصصی ما بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
1- نیاز فناورانه چیست؟
نیاز فناورانه به مشکلاتی اطلاق می‌شود که حل آن‌ها نیازمند استفاده از فناوری‌های نوین است.
2- چگونه می‌توان نیازهای فناورانه را شناسایی کرد؟
با استفاده از تحلیل بازار، بازخورد مشتریان، نوآوری باز و همکاری با نهادهای دولتی و علمی می‌توان نیازهای فناورانه را شناسایی کرد.
3- چه نقشی شرکت‌های دانش‌بنیان در رفع نیازهای فناورانه دارند؟
شرکت‌های دانش‌بنیان با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و جذب سرمایه‌گذاران می‌توانند نیازهای فناورانه را شناسایی و رفع کنند.